Een familieopstelling is een coachings sessie waarbij een deelnemer een vraagstuk inbrengt waar hij of zij helderheid over wil krijgen. Voor de hoofdrolspelers in dat vraagstuk, vaak familieleden van degene die het vraagstuk inbrengt, worden andere deelnemers uitgekozen als ‘representant’. Deelnemers krijgen door de vragende deelnemer een plaats in het vertrek ten opzichte van de andere deelnemers, deels geholpen door de therapeut.
Er ontstaat zo een levendig schouwspel dat achterliggende aspecten van het vraagstuk laat zien, door de opgestelde mensen te ondervragen over hun gevoelens en attitudes ten opzichte van elkaar en de situatie. Er komen verstrikkingen aan het licht (soms in eerdere generaties) die hebben geleid tot stagnatie in het huidige leven van de deelnemer. Vaak zijn die verstrikkingen onverwerkte gevoelens bij een persoon als gevolg van nare gebeurtenissen zoals het jong overlijden van een ouder of een kind, oorlogservaring, scheiding van ouders. Die onverwerkte gevoelens kunnen latergeborenen (kinderen) onbewust en onbedoeld belasten waardoor ze uit balans zijn. Aan de hand van eenvoudige instructies van de begeleider, brengen de representanten beweging in de stagnatie en kan er rust komen tussen de personen die de representanten vertegenwoordigen. Opstelling kunnen zowel groepsgewijs als individueel plaatsvinden.
De methode wordt ook toegepast in organisaties, of loopbaanvragen bijvoorbeeld om te onderzoeken waarom er stagnaties zijn in de ontwikkelingen in de loopbaan van iemand of van een organisatie of waarom bepaalde conflicten telkens terugkeren. Er wordt in dit verband niet gesproken over een familieopstellingen, maar een loopbaan of organisatieopstelling.
